XHMIKH ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ

Η καταπολέμηση των αρθροπόδων με το DDT, η οποία εφαρμόστηκε σε ευρεία κλίμακα από το 1955, πρόσφερε πολλά στον περιορισμό των παρασιτικών νοσημάτων, ιδιαίτερα της ελονοσίας, αλλά δυστυχώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ψεκασμών και η ανάπτυξη αντοχής των αρθροπόδων στο DDT, περιόρισαν κατά πολύ την εφαρμογή αυτής της μεθόδου. 

Η χημική καταπολέμηση είναι η σημαντικότερη και σε πολλές περιπτώσεις η μοναδική μέθοδος που χρησιμοποιείται σήμερα για την αντιμετώπιση πολλών επιβλαβών εντόμων. Στηρίζεται στη χρήση φυσικών ή συνθετικών χημικών ουσιών οι οποίες αυτούσιες ή σε μίγματα προκαλούν με την τοξική τους δράση τη θανάτωση των εντόμων και χαρακτηρίζονται ως εντομοκτόνα.

Η ταξινόμηση των εντομοκτόνων μπορεί να γίνει με βάση δύο διαφορετικά κριτήρια και συγκεκριμένα τον τρόπο εισόδου τους στον οργανισμό των εντόμων (επαφής, στομάχου, ασφυκτικά ή καπνογόνου δράσης) και τη χημική τους σύσταση ή προέλευση (ανόργανα, οργανικά). Τα εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι οργανικές συνθετικές ενώσεις και κατατάσσονται σε διάφορες ομάδες με βάση τη χημική τους δομή ή τον τρόπο δράσης τους. Τέτοιες ομάδες είναι τα πυρεθρινοειδή , τα ορανοφωσφορικά, η φωσφίνη, τα νεονικοτινοειδή κ.α. Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, έχουν εγκριθεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, πενήντα εννέα δραστικές ουσίες και ενδεικτικά αναφέρονται οι: Deltamethrin, Pyrethrins, Bifethrin, Alpha- cypermethrin, Acetamiprid, Kaoline, Lufenuron, Phosmet κ.α. 

Οι κυριότερες μέθοδοι χημικής καταπολέμησης των εντόμων περιλαμβάνουν τον υποκαπνισμό με ασφυκτικές ουσίες (φωσφίνη, βρωμιούχο μεθύλιο κ.α),  τον ψεκασμό αέρος, τον ψεκασμό με ψεκαστήρες χαμηλής πίεσης ή με εκνεφωτήρες (foggers). Στην πρώτη μέθοδο, τα εντομοκτόνα διαχέονται σε ολόκληρο τον χώρο και μπαίνουν μέσα στη μάζα του προϊόντος που είναι για απεντόμωση, αντικαθιστώντας τον αέρα που κυκλοφορεί μέσα σε αυτό με τοξικούς καπνούς. Έτσι παρουσιάζουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να σκοτώσουν τα έντομα όπου κι αν βρίσκονται.

Οι ψεκασμοί από αέρα μπορούν να γίνουν με αεροπλάνα ή ελικόπτερα. Κατά γενικό κανόνα οι δια ελικοπτέρου ψεκασμοί θεωρούνται ότι αποδίδουν ικανοποιητικότερα από αυτούς των αεροπλάνων και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η καταπολέμηση δεν αφορά ιπτάμενα στάδια, αλλά τα στάδια εκείνα που βρίσκονται στο έδαφος. Οι αεροψεκασμοί γίνονται σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου η πρόσβαση των εστιών είναι δύσκολη ή οι εστίες είναι πολύ εκτεταμένες. Όμως με τους αεροψεκασμούς δεν υπάρχει η δυνατότητα το ψεκαστικό υγρό να εκτοξευτεί με μεγάλη πίεση και έτσι ένα μεγάλο ή μικρό μέρος αυτού επικάθεται στη γύρω βλάστηση. Τέλος, οι ψεκασμοί με ψεκαστήρες χαμηλής ή υψηλής πίεσης αποτελούν μια πολύ ικανοποιητική λύσης, καθώς στην πρώτη περίπτωση το ψεκαστικό υγρό βγαίνει από το μπεκ σαν λεπτή ομίχλη, ενώ στη δεύτερη, υπάρχει βενζινοκινητήρας που εκτοξεύει το υγρό σε μορφή σύννεφου καλύπτοντας μεγάλες επιφάνειες. Ειδικά για την περίπτωση των κουνουπιών, σε περιοχές υψηλού κινδύνου πρέπει κατά τη διάρκεια του χειμώνα να εντοπίζονται τα καταφύγια διαχείμασης των τέλειων εντόμων και να ψεκάζονται αυτά πριν από την άνοιξη, ώστε να καταστρέφεται ο πληθυσμός που δίνει τη πρώτη γενιά.  

Πρέπει να τονιστεί ότι η καταπολέμηση των επιβλαβών οργανισμών πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα από την Ελληνική Νομοθεσία και από κατάλληλο καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό..

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας περιγράφει αναλυτικά τις βασικές αρχές στις οποίες βασίζονται οι οδηγίες ασφαλούς χρήσης των βιοκτόνων και αφορούν την τοξικότητα των φαρμάκων, τις συσκευασίες και τον εξοπλισμό, την ευθύνη για την ασφάλεια, την εκπαίδευση σε θέματα ασφαλούς χρήσης, την ιατρική επιτήρηση, τα ατομικά μέσα προστασίας (μάσκες, γάντια, στολή κλπ) καθώς και τα μέτρα ατομικής υγιεινής.