ΦΛΕΒΟΤΟΜΟΙ

Οι φλεβοτόμοι (απομυζητικές σκνίπες) ανήκουν στην οικογένεια  Psycodidae των Δίπτερων εντόμων και έχουν μεγάλη υγειονομική σημασία καθώς ενεργούν ως ενδιάμεσοι ξενιστές ειδών Leishmania. Τα πλασμώδια αυτά προκαλούν λεϊσμανιάσεις, οι κυριότερες των οποίων είναι η σπλαχνική ή καλά-αζάρ (στον άνθρωπο και στον σκύλο), η δερματική και η στοματοφαρυγγική (μόνο στον άνθρωπο).

Ο βιολογικός κύκλος των εντόμων αυτών περιλαμβάνει αυγό, προνύμφη, νύμφη και τέλειο έντομο. Τα τέλεια έντομα είναι μικρού μεγέθους (1,5-4 mm) νυκτόβια, γκριζοκίτρινα ως καστανά, με τριχωτό σώμα, πόδια και φτερά. Μετακινούνται με πηδήματα μήκους το πολύ ως μισό μέτρο, ενώ σπάνια πετούν, όπως συμβαίνει με τα άλλα δίπτερα. Οι θηλυκοί φλεβοτόμοι χρησιμοποιούν το αίμα που απομυζούν για την παραγωγή αυγών. Το τσίμπημά τους είναι ιδιαίτερα επώδυνο και χαρακτηρίζεται από μικρή τοπική φλεγμονή με διάμετρο 1-2 cm. Συνοδεύεται από έντονο κνησμό, ο οποίος μπορεί να διαρκέσει ως και εβδομάδες σε ευαίσθητα άτομα.

Τα έντομα αυτά είναι διαδεδομένα κυρίως στις τροπικές, υποτροπικές και ορισμένες εύκρατες περιοχές. Τα είδη φλεβοτόμων που έχουν ανεβρεθεί στην Ελλάδα φτάνουν τα εννέα, από τα οποία τα έξι είναι αποδεδειγμένα ασπόνδυλοι ξενιστές των παθογόνων Leishmania. Στην χώρα μας, οι φλεβοτόμοι δραστηριοποιούνται τους θερινούς μήνες, ενώ στις τροπικές χώρες καθ όλη τη διάρκεια του έτους.

Τέλος, μεγάλη σημασία στη μετάδοση των παθογόνων στην περίπτωση που αυτά προσβάλλουν τον άνθρωπο και τα ζώα, έχει η γνώση της ύπαρξης ειδών που είναι ανθρωπόφιλα, ζωόφιλα ή ζωοανθρωπόφιλα. Έτσι στην Ελλάδα, η μη ύπαρξη ζωοανθρωποφίλων ειδών φλεβοτόμων αποκλείει τη μετάδοση των λεϊσμανιάσεων από τον σκύλο στον άνθρωπο.

 

 Η φλεβοτόμος ως ενδιάμεσος ξενιστής του παρασίτου Leishmania

ΠΗΓΕΣ:

LEWIS D.J. 1971. Phlebotomid sandflies. Bull World Health Organ.

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Ν.Γ. 1999. ΔΙΠΤΕΡΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ, Αθήνα

 ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ Α.Μ. 1956. Παρασιτολογία.